Zazwyczaj do około trzeciego roku życia dziecko najchętniej bawi się samo, a później zaczyna stopniowo wchodzić w interakcje z innymi dziećmi. Dzięki zabawie dziecko ma możliwość zdobywać i rozwijać umiejętności, które będą potrzebne mu na kolejnych etapach jego rozwoju. Przyczyni się to do lepszego, łatwiejszego funkcjonowania społecznego.
Zabawa i czas wolny są tak ważne dla optymalnego rozwoju młodego człowieka, że zostały uznane przez Konwencję Praw Dziecka za jedne z podstawowych praw każdego dziecka. My jako rodzice, nauczyciele, dorosłe osoby w życiu dziecka powinniśmy pozwalać mu na swobodną zabawę, stwarzać do niej odpowiednie warunki, wzmacniać i motywować do tej aktywności.
Rodzaje zabaw
Zabawa manipulacyjna – główną rolę odgrywają w niej palce/dłonie dziecka. Maluch chwyta w rączki daną zabawkę, manipuluje nią, poznając tym samym jej właściwości, jednocześnie w doskonały sposób usprawniając u siebie motorykę małą. Przykładem zabawy manipulacyjnej jest wkładanie klocków do pudełka z otworami w określonych kształtach, przekładanie grzechotki z jednej rączki do drugiej.
Zabawa konstrukcyjna – polegająca na tym, że dziecko coś buduje, tworzy, rozwijając w ten sposób swoje funkcje poznawcze – wytwarza coś nowego, próbuje, odtwarza, naśladuje. To doskonały sposób na pobudzenie wyobraźni i kreatywności u malucha, a także rozwijanie koncentracji oraz wzmacnianie rozwoju spostrzegawczo-ruchowego. Przykładem zabawy konstrukcyjnej jest budowanie z klocków.
Zabawa tematyczna (twórcza) – polegająca na tym, iż dziecko wchodzi w określone role, naśladuje zaobserwowane u dorosłych czynności, udaje, że jest „kimś/czymś konkretnym”. Rozwija w ten sposób niezwykle potrzebne do swego rozwoju umiejętności społeczne, a także kształtuje mowę (np. mówiąc do lalki czy misia). Przykładem zabawy tematycznej jest zabawa w lekarza, sklep, dom, wożenie lalki w wózku itp.
Zabawa dydaktyczna (gra dydaktyczna) – zabawa, a w zasadzie rozrywka umysłowa, zorganizowana przez osobę dorosłą, mająca na celu nauczenie dziecka nowych umiejętności, rozwijanie myślenia, pamięci, koncentracji, zasobu słownictwa itp. Przykładem zabawy dydaktycznej jest zabawa, w której dziecko ma za zadanie odrysować różnego rodzaju zwierzątka, figury geometryczne itp., a następnie odpowiadając na polecenie dorosłego, wskazywać określone kolory czy rodzaje zwierząt/figur, zagadki.
Zabawa rytmiczno-ruchowa – to naturalna aktywność dziecka, rozwijająca zwinność, szybkość, zręczność i wyczucie rytmu. Przykładem zabawy ruchowej jest zabawa w berka, gra w piłkę, taniec.
Zabawa badawcza – dziecko bada, sprawdza, co się stanie, gdy wykona się określoną czynność (np. mocno ściśnie piłkę czy rzuci zabawką o podłogę). Maluch wykonuje pewnego rodzaju eksperyment, doświadczenie na określonym materiale, dzięki czemu poznaje, uczy się, odkrywa, zaspokajając w ten sposób swoją naturalną potrzebę ciekawości, lepiej poznaje otaczający je świat. Przykładem zabawy badawczej jest eksperyment z kilkoma rodzajami płynów/cieczy – różne kolory, gęstości, ciężkości (jedne opadają na dół, drugie utrzymują się wyżej, tworząc tym samym różnego rodzaju i koloru poziomy).
Natalia Węgierek
